33. Linuparus trigonus (Von Siebold, 1824)

Tên Việt Nam: Tôm hùm kiếm 3 góc                         

Tên tiếng Anh: Japanese spear lobster 

Synonym:    

• Palinurus trigonus Vol Siebold, 1824

• Avus trigonus Ortmann, 1891 

Hình thái:  

• Vỏ thân nhám có màu vàng cam trừ vỏ lưng của đầu ngực và các đốt bụng màu đỏ gạch. Chiều dài : Lớn nhất: 470 mm,  Trung bình: 350-450 mm

• Râu: Râu I ngắn, chỉ đạt đến hay hơi vượt qúa đỉnh cuống râu II, phiến gốc không có gai và bị đốt gốc râu II che phủ. Đốt gốc cuống râu II to, hơi dẹp theo chiều lưng bụng, che kín phiến gốc râu I. Sợi râu dẹp, dạng kiếm và ngắn, ngắn hơn chiều dài toàn thân và không uốn cong được.

• Vỏ đầu ngực: Hình lăng trụ, bề mặt nhám, các gai lớn thưa và không nhọn. Hai gai trên mắt dính lại với nhau theo cạnh bên phía trong tạo thành một phiến dẹt, rộng dạng hình chuông và có 4 gai nhỏ ở cạnh trước. Sau gai mắt có 1 hàng ngang gồm khoảng 10 gai nhỏ xếp thành hình vòng cung, tiếp theo có 3 gờ dọc cách đều nhau và kéo dài đến cuối vỏ đầu ngực. Dọc mỗi cạnh bên vỏ đầu ngực có 3 gai gần bằng nhau.  Rãnh cổ sâu và rõ. Rãnh sau vỏ đầu ngực hẹp hơn gờ sau vỏ đầu ngực, rãnh không rộng ở giữa nhưng đoạn giữa của gờ rộng hơn hai bên.

• Phiến trên miệng không có rãnh, phía trước có 3 gai lớn (gai giữa lớn hơn 2 gai bên) và 2-4 gai nhỏ.

• Phần bụng: Mỗi vỏ lưng các đốt bụng II-V có 1 rãnh ngang và 2 rãnh xiên. Rãnh ngang có dạng hình cung, bề lõm hướng xuống dưới và rõ nhất ở các đốt II-III. Đốt bụng VI có 1 rãnh dọc ở giữa. Vỏ bên các đốt bụng II-V tận cùng bằng 3 gai lớn gần bằng nhau ở cạnh trước và 2-3 gai nhỏ ở cạnh sau. Vỏ bên đốt bụng I tận cùng bằng 2 gai lớn. Vỏ bên đốt bụng VI tận cùng bằng 3 gai lớn và 9-10 gai nhỏ. Giữa vỏ bụng các đốt bụng III-V có 2 gai xếp cạnh nhau và ở đốt VI có 6 gai nhỏ xếp thành 2 hàng: hàng trước 2 gai, hàng sau 4 gai.

• Các chi: Các đôi chân bò ngắn và hơi dẹp tạo thành gờ trong và ngoài, các đốt ngón hình tam giác dẹp.

Sinh học và sinh thái:  Sống ở độ sâu 30 m đến trên 300 m, chất đáy là bùn cát hoặc cát bùn và vỏ sinh vật.                   

Phân bố: 

• Thế giới:  Vùng biển Ấn Độ-Tây Thái Bình Dương: Nhật Bản, Triều Tiên, Trung Quốc, Philippines, tây Australia.         

• Việt Nam: Ven biển Trung Bộ.

Tài liệu tham khảo thông tin và hình ảnh: Trung tâm An toàn và Môi trường Dầu khí. Atlas Giáp xác vùng biển Việt Nam. Thành phố Hồ Chí Minh, 2001