Rùa biển - Sea turtles

THÔNG TIN VỀ RÙA BIỂN

1. Một số thông tin chung:

-    Rùa biển là loài bò sát sống ở đại dương, có tổ tiên từ động vật trên cạn và vẫn duy trì tập tính đẻ trứng trên bãi cát. Rùa con sau khi nở tự tìm về biển, rùa cái trưởng thành quay lại nơi sinh ra để đẻ trứng.

-   Trên thế giới có 7 loài rùa biển được ghi nhận, trong đó 5 loài phân bố tại vùng biển Việt Nam. Đây đều là những loài động vật hoang dã quý hiếm, đang bị đe dọa và cần được bảo vệ. Rùa biển đang suy giảm nghiêm trọng do săn bắt, buôn bán trái phép, môi trường sống bị phá hủy bởi ô nhiễm tàu thuyền, đô thị hóa và biến đổi khí hậu.

-  Vai trò của rùa biển:

+ Tâm linh: thuộc tứ linh (Long – Ly – Quy – Phượng), có ý nghĩa trong văn hóa Việt Nam.

+  Là những sinh vật tuyệt đẹp làm tăng tính đa dạng sinh học và giá trị cho vùng biển, những vùng biển có rùa biển sinh sống thường thu hút nhiều khách du lịch giúp phát triển du lịch cho địa phương.

+  Bảo tồn đa dạng sinh học: Việc bảo vệ rùa biển giúp duy trì hệ sinh thái, nguồn lợi thủy sản.

+  Hợp tác quốc tế: Nhiều hội thảo, nghiên cứu bảo tồn rùa biển giúp mở rộng hợp tác và phát triển bền vững.

2. Sinh sản và ấp nở:

-   Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Hải sản (1998-2002), rùa biển là loài đẻ nhiều lần trong một mùa sinh sản và có chu kỳ quay lại bãi đẻ.

-   Chu kỳ quay trở lại bãi đẻ:

+   Quản đồng: 2 năm, đẻ 3-5 lần/mùa.

+   Loài đồi mồi dứa: 2-6 lần/mùa, khoảng cách giữa 2 lần đẻ là 17-45 ngày.

+   Loài đồi mồi: chu kỳ quay lại bãi đẻ là 2-3 năm, đẻ 3-4 lần/mùa, khoảng cách giữa 2 lần đẻ là 15 ngày.

-    Quá trình phát triền của trứng vích:

+    2-3 ngày: Xuất hiện đốm trắng trên trứng.

+    10-17 ngày: Mạch máu nhỏ dần hình thành, phôi lớn dần.

+    22-24 ngày: Xuất hiện mạch máu lớn.

+    32 ngày: Trứng trông hơi dẹp.

+    60 ngày: Rùa con nở.

-    Quá trình rùa con ra biển:

+    Rùa con tự chui khỏi tổ mất 2-5 ngày và thường chui vào ban đêm (19h-24h).

+    Chúng định hướng ra biển theo ánh sáng yếu của chân trời.

+    Khi xuống nước, rùa con bơi ngược sóng liên tục trong 2-3 ngày để tìm nơi ẩn náu.

+    Thời gian đầu rất nguy hiểm cho rùa con do bị nhiều loài săn mồi như còng, cá nhám, chim biển, v.v.

3. Sinh trưởng và phát triển:

-   Thức ăn của rùa con là cá, giáp xác, nhuyễn thể nhỏ và rong biển. Rùa con ẩn náu và trôi dạt theo các mảng rong biển trong khoảng 5-10 năm (giai đoạn này được coi là giai đoạn mất hút của rùa biển). Nơi rùa biển sống định cư phụ thuộc chủ yếu vào thức ăn. Hầu hết rùa biển sống ở các vùng sinh cảnh nông, bất cứ nơi nào mà dòng nước trôi nổi đưa chúng đến.

-   Tỷ lệ sống sót của rùa trưởng thành trong môi trường hoang dã khoảng dưới 0,01%.

4. Bảo vệ rùa biển:

-   Rùa biển có đời sống phức tạp, chủ yếu sống ở biển nhưng đẻ và ấp trứng trên cạn, vì vậy việc bảo vệ bãi đẻ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì quần thể. Chúng có tập tính di cư xa giữa vùng dinh dưỡng và bãi đẻ, có thể cách nhau hàng nghìn km, nên việc bảo vệ khu vực dinh dưỡng và hành lang di cư sẽ có tác động trực tiếp đến nguồn lợi rùa biển. Để việc bảo tồn rùa biển có kết quả cần thiết phải có các giải pháp thích hợp như:

+  Hạn chế các tác động đến môi trường ven biển như các hoạt động xây dựng, du lịch, thải chất ô nhiễm…

+  Trồng lại các loài thực vật bản địa tịa những nơi thích hợp, dọn bỏ rác thải trên bãi biển mà có thể làm ngăn cản việc làm tổ và sinh sản của rùa.

+  Tăng cường phục hồi các rạn san hô và các thảm cỏ biển nhàm tạo ra môi trường sống có lợi đối với rùa biển.

+  Quản lý tốt các khu bảo tồn hiện có, làm giảm thiểu sự tử vong trong quá trình từ trứng, ấp trứng và của những con rùa cái đang đẻ trứng do thú dữ và vật nuôi gây ra.

+  Chọn địa điểm thích hợp để thành lập thêm các khu bảo tồn, cứu hộ và nuôi dưỡng rùa biển.

+  Tuyên truyền, nâng cao hiểu biết cho mọi người về rùa biển, từ đó giúp mọi người hiểu rõ hơn về vẻ đẹp và tầm quan trọng của các loài rùa biển từ đó chung tay vào việc bảo vệ rùa biển. 

5. Các chương trình dự án bảo vệ rùa biển ở Việt Nam và trên thế giới:

1. Chương trình tình nguyện viên bảo vệ rùa biển tại Vườn Quốc gia Côn Đảo hoặc Khu bảo tồn biển Hòn Cau (Bình Thuận). Chương trình này do tổ chức Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) tổ chức hàng năm và thường sẽ có các đợt tuyển tình nguyện viên. Chương trình này đã bắt đầu từ năm 2013 thực hiện cho đến nay và đã rất thành công, giúp bảo vệ và hỗ trợ ấp nở thành công rất rất nhiều rùa con. Có thể theo dõi thêm trang fanpage của chương trình tại địa chỉ này: https://www.facebook.com/iucnvietnamseaturtle?locale=vi_VN 

2. Chương trình bảo vệ rùa biển và môi trường sống của chúng thông qua hoạt động cứu hộ và phục hồi, nghiên cứu khoa học, giáo dục và tiếp cận cộng đồng tại nhiều khu vực trên thế giới - Dự án Olive Ridley (ORP). Dự án này cũng bắt đầu từ năm 2013 và đã kêu gọi được rất nhiều nhóm gồm các nhà khoa học, nhà bảo tồn, cộng đồng người dân, bác sĩ,... Có thể tìm hiểu thêm về dự án bảo vệ rùa biển này tại địa chỉ: https://oliveridleyproject.org/ 

    6. Nhận biêt các loài rùa ở Việt Nam