17. Metapenaeus ensis (de Haan, 1850)

Tên Việt Nam: Tôm rảo đất

Tên tiếng Anh: Greasybock  shrimp

Synonym:    

• Penaeus monoceros ansis de Haan, 1850

• Penaeus mastersii Haswell, 1879

• Penaeus incisipes Bate, 1888

• Metapenaeus incisipes Alcock, 1905

• Metapenaeus mastersii  Alcock, 1905

• Penaeopsis mastersii de Man, 1911

• Penaeopsis incisipes de Man, 1911

• Penaeopsis en sis de Man, 1911

Hình thái:

• Màu sắc và kích thước: Thân màu xanh nâu hoặc  nâu sáng. Các chân bò, chân bơi và chi đuôi màu đỏ nhạt. Chân bò có nhiều khoang tím, vàng nhạt xen với khoang trắng nhạt. Chiều dài tới 140 mm. 

• Chủy: Thẳng, phần ngọn chủy hơi nhô lên. Mép trên có 6-10 răng

• Vỏ đầu ngực: Gờ sau chủy rõ, kéo dài  đến mép sau vỏ đầu ngực . Rãnh sau mắt rộng và sâu, lệch về phía bên sau. Rãnh râu hốc mắt, rãnh  cổ và rãnh  ngang khá rõ và gặp nhau trước gai gan. Chỉ có gai gan, gai trên hốc mắt, gai trên vị và gai râu.

• Phần bụng: Các đốt bụng đều có gờ dọc lưng. Trên đốt bụng IV phần mép cuối có 3 gai nhỏ, 1 gai ở cuối gờ lưng, 2 gai còn lại nằm ở phía dưới. Mặt lưng của bụng có nhiều đám tơ nhỏ phân bố không đều tạo thành nhiều đường vân hoa. Đốt đuôi không có gai bên.

• Các chi: Đốt 2 của cuống  râu I  có 1 gai to, ngắn, nằm ở mép trước giữa phía trên. Vẩy râu II dài tới hoặc vượt qúa  cuống râu I. Chân bò I dài đến giữa đốt cuối cuống râu II.

• Petasma: U trước giữa có dạng hình chữ nhật, nửa phần trước rộng, nửa phần sau hẹp, mép trước có nhiều lông, hai bên phần sau có dạng trụ  tròn. Phiến bên sau cong cao, hình cung, nhô về phía bụng. Mép sau phiến bên tách rời và nhô cao.

Sinh học và sinh thái:  Thích nghi rất rộng với độ mặn từ  5-35%o hoặc thấp hơn. Sống ở độ sâu vài chục cm đến 50m. Chất đáy là bùn, bùn cát, cát. Tôm con thường sống ở ven bờ, thành thục ở vùng biển biển sâu 10-15m có độ mặn cao

Phân bố: 

• Thế giới: Vùng biển Ấn Độ, tây Thái Bình Dương, ven bờ biển Ấn Độ, Sri Lanka, Malaysia, Australia, New Zealand, vùng biển Nhật Bản, Trung Quốc.

• Việt nam:  Phân bố rộng khắp ở vùng đầm phá ven biển, cửa sông và vùng biển ven bờ Việt Nam.

Tài liệu tham khảo thông tin và hình ảnh: Trung tâm An toàn và Môi trường Dầu khí. Atlas Giáp xác vùng biển Việt Nam. Thành phố Hồ Chí Minh, 2001