Khảo sát sơ bộ đa dạng sinh học ở đảo Hòn Tài - Vịnh Vân Phong

Hệ sinh thái rạn san hô tại khu vực đảo Hòn Tài thuộc vịnh Vân Phong có phân bố không đồng đều, tại mặt Nam đảo rạn san hô phân bố ở độ sâu từ 2 mét trở xuống, trong khi ở khu vực phía bắc đảo rạn san hô phân bố ở độ sâu lớn hơn từ khoảng 6m trở xuống. Thành phần loài san hô tại đây khá đa dạng và không có loài chiếm ưu thế lớn về số lượng. Một số họ có số lượng loài cao như Acroporidae, Fungiidae,  Merulinidae, Lobophylliidae. Đặc biệt, tại đây có ghi nhận một số loài san hô quý hiếm có tên trong sách đỏ Việt Nam như loài Pocillopora damicornis. Ngoài ra còn có một số loài san hô sừng Sea fan có giá trị thẩm mĩ như Melithea ochracea.

🐠 Về thành phần loài cá rạn cũng khá phong phú với nhiều loài khác nhau, tuy nhiên mật độ các loài cá rạn là không cao. Và tập trung chủ yếu là các loài cá kích thước nhỏ như các họ cá Thia (Pomacentridae), cá thần tiên, ít ghi nhận các loài cá có kích thước lớn và có giá trị thực phẩm như họ cá Kẽm (Haemulidae), họ cá Hồng (Lutjanidae), họ cá Mú (Serranidae). Tuy nhiên, trong ca lặn đêm nhóm đã ghi nhận được một cá thể cá Mú (Epinephelus maculatus) có kích thước lớn khoảng 40-50cm.

🦀 Cũng tương tự như cá rạn, thành phần loài động vật không xương sống trong rạn ghi nhận khá đa dạng với nhiều loài khác nhau tập trung trong các nhóm chính như Thân mềm, Giáp xác và Da gai, tuy nhiên mật độ các loài động vật không xương sống đáy ghi nhận được cũng không cao. Một số loài thường bắt gặp như cầu gai đen (Diadema setosum), ngoài ra cũng bắt gặp vài cá thể sao biển gai (Acanthaster planci) trong rạn. 

🟢 Về độ phủ san hô tại khu vực hòn Tài còn khá tốt, một số chỗ độ phủ còn khá tốt lên đến bậc 3-4 tức là khoảng từ 50-75% diện tích đáy biển được bao phủ bởi các tập đoàn san hô sống. Sử dụng thang đo Coral Watch cho thấy tình trạng sức khỏe của phần lớn các tập đoàn san hô tại khu vực Hòn Tài đang ở mức 4-5 tức là ở mức sức khỏe Bình thường đến Tốt. Ngoài ra, thỉnh thoảng vẫn bắt gặp tình trạng tẩy trắng của các tập đoàn san hô tại khu vực này, tuy nhiên tỷ lệ tẩy trắng là tương đối nhỏ. Điều này là một tin đáng mừng cho thấy rạn san hô tại đây đã vượt qua được đợt khủng hoảng về tẩy trắng trên diện rộng trong đợt tháng 4-6 trên nhiều khu vực vừa qua. 

👽 Nhìn chung, hiện tại khu vực rạn san hô tại Hòn Tài còn khá tốt, ít có dấu hiệu tác động của con người. Tuy nhiên, hiện nay tại khu vực mặt phía bắc của đảo Hòn Tài đang có sự phát triển của một loài thuộc lớp Hải tiêu (Ascidiacea), phân ngành Có bao (Tunicata), loài này phát triển mạnh và phủ khá nhiều trên đá và san hô chết dưới đáy biển. Hiện vẫn chưa rõ ảnh hưởng của loài này đến hệ sinh thái tại đây, tuy nhiên các loài hải tiêu thường phát triển mạnh với mật độ cao ở những vùng nước ven bờ giàu dinh dưỡng, vì vậy cần có thêm các theo dõi và nghiên cứu sâu hơn để làm rõ vấn đề này. Ngoài ra, việc phát triển mạnh nuôi trồng thủy sản trên diện tích rộng có thể làm suy giảm chất lượng môi trường nước, từ đó có thể ảnh hưởng gián tiếp đến hệ sinh thái rạn san hô tại đây nếu nguồn nước bị ô nhiễm.